[ Pobierz całość w formacie PDF ]
przez Brytyjczyków, wojska alianckie wkroczyły do Berlina Zachodniego. Wiele sporów
kosztowało zapewnienie im kolejowej linii tranzytowej i 3 korytarzy powietrznych.
5. Poczdam.
W dniach 17 VII - 2 VIII 1945 r. obradowała w Poczdamie konferencja wielkiej trojki, mająca za
zadanie ostateczne ukształtowanie ładu powojennego w Niemczech i Europie. Deklaracja
konferencji (bez udziału ZSRR, nie toczącego wówczas wojny z Japonią) wezwała w dniu 25 VII
Japonię do bezwarunkowej .kapitulacji. Konferencja stworzyła Radę Ministrów Spraw
Zagranicznych5 mocarstw mającą za zadanie przygotowanie projektów traktatów pokojowych z
państwami Osi. Obiecano, że Niemcy zajmą w przyszłości miejsce wśród wolnych narodów
świata. Za cele okupacji uznano: demilitaryzację, przekonanie narodu niemieckiego, że sam
odpowiada za klęskę i jej następstwa, denazyfikację, demokratyzację życia politycznego.
Zakazano wszelkich form dyskrymi-1 nacji, zapowiedziano ukaranie zbrodniarzy wojennych,
decentralizację, likwidację przemysłu zbrojeniowego i demonopolizację, a także reparacje wojenne
(co do których ustalono jeszcze w Jałcie wstępnie, że sięgną kwoty 20 mld USD w dostawach
towarów, sprzętu i demontowanych urządzeń, połowa z czego miała przypaść ZSRR, a ten miał
zaspokoić rozszerzenia innych państw Europy Zrodkowej). Pewna część dostaw demontowanego
sprzętu ze stref zachodnich miała przypaść Związkowi Radzieckiemu (przepis ten pozostał
praktycznie martwą literą). Podjęto też ustalenia dotyczące przekazania ziem za Odrą i Nysą pod
administrację polską. Ostateczna regulacja tej sprawy (podobnie jak losu pn. części Prus
Wschodnich) miała nastąpić w traktacie pokojowym. Podjęta jednak równocześnie decyzja o
wysiedleniu ludności niemieckiej z Polski, obwodu królewieckiego (nazwanego wkrótce
kaliningradzkim), Czechosłowacji i Węgier nie pozostawiała wątpliwości co do intencji aliantów.
Już wszakże w 1946 roku Zachód zaczął otwarcie kwestionować trwałość przynależności Ziem
Zachodnich do Polski. Determinacja z jaką ZSRR poparł w Poczdamie polskie postulaty
(prezentowane przez Bieruta, Mikołajczyka i Osóbkę -Morawskiego) wskazywała na to, jak
bardzo państwu temu zależy na stworzeniu sytuacji, w której wykopanie wieczystej, jak sądzono,
przepaści polsko-niemieckiej uczyni nierozerwalnym" polsko-radziecki sojusz i ostatecznie
umocni przynależność Polski do radzieckiej strefy wpływów.
6. Hirosima i Nagasaki. Kapitulacja Japonii.
W kilka dni po zakończeniu konferencji poczdamskiej (na której Truman ujawnił sojusznikom fakt
posiadania bomby atomowej) nad Hirosima i Nagasaki pojawiły się atomowe grzyby. Ludzkość
weszła w erę atomową. Prezydent Truman dla uzasadnienia tego barbarzyńskiego aktu podał, że
według ocen amerykańskich inwazja Japonii (przewidziana na wiosnę 1946 roku) doprowadziłaby
do śmierci ponad miliona Amerykanów i wielu milionów Japończyków w kampanii, która
potrwałaby co najmniej półtora roku. Zaraz potem Związek Radziecki dokonał - w myśl tajnych
porozumień zawartych w Jałcie - inwazji terytoriów japońskich, łamiąc szybko opór wojsk
japońskich i zajmując Chiny Pn.-Wsch. (Mandżurię), pn. część Korei, Pd. Sachalin i Kuryle. W
połowie sierpnia Japonia ogłosiła gotowość kapitulacji. Formalne zakończenie wojny nastąpiło po
podpisaniu 2 IX 1945 r. aktu bezwarunkowej kapitulacji Japonii na pokładzie pancernika
Missouri" w Zatoce Tokijskiej. W ciągu następnych miesięcy rozbrojono garnizony japońskie w
Chinach, Indochinach, Tajlandii, Indiach Holenderskich, na Malajach, Singapurze i Hongkongu.
Poddały się też niedobitki wojsk japońskich na Filipinach i wyspach Pacyfiku. Wojska amery-
kańskie okupowały Japonię i pd. część Korei.
7. Alianci po Poczdamie.
Zaraz po konferencji poczdamskiej spory pomiędzy aliantami znowu odżyły. Francja, nie
zaproszona do Poczdamu, przekazała aliantom we wrześniu 1945 r. memorandum, zawierające
bardzo daleko idące żądania m.in. oderwania Nadrenii i Westfalii od Niemiec, okupacji lewego
brzegu Renu przez Francję. Wypowiadała się przeciwko tworzeniu jakichkolwiek niemieckich
władz centralnych. Aż do 1947 roku żądania francuskie szły dalej, niż mogły na to pozwolić
pozostałe mocarstwa. Dopiero zbliżenie francusko-brytyjskie i proamerykański zwrot w polityce
francuskiej pozwoliły na uzgodnienie polityki niemieckiej trzech mocarstw zachodnich.
Pogorszenie klimatu w atmosferze międzynarodowej dało odczuć już na londyńskiej konferencji
ministrów spraw zagranicznych wielkiej czwórki (wrzesień-pazdziernik 1945), która wykazała
izolację ZSRR, żądającego bezskutecznie zapewnienia mu większego udziału w sprawach Włoch i
Japonii. Niezbyt dobrze układała się od samego początku działalność Sojuszniczej Rady Kontroli
w Niemczech. Jej działalność koncentrowała się na denazyfikacji, ale np. likwidacja organizacji
hitlerowskich dokonana w pazdzierniku 1945 r., czy przepisy, nakazujące w sierpniu następnego
(sic!) roku rozwiązanie niemieckich sił zbrojnych były tylko spóznioną konstatacją faktów już
dawno dokonanych. Podobne znaczenie miała formalna likwidacja decyzją Rady (luty 1947)
państwa pruskiego. Wkrótce, wraz z rozwojem zimnej wojny, Rada okazała się być sparaliżowaną
i pozbawioną możliwości sprawowania efektywnej kontroli.
8. Norymberga i denazyfikacja.
8 sierpnia 1945 r. podpisano w Londynie układ w sprawie osądzenia zbrodniarzy hitlerowskich.
Na jego mocy powołano do życia Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze. Przed
Trybunałem odbył się w dniach 20 XI 1945-1 X 1946 roku proces czołowych zbrodniarzy
hitlerowskich. Niektórzy z nich umknęli sprawiedliwości popełniając samobójstwo (Adolf Hitler,
Joseph Goebbels, Heinrich Himmler, Robert Ley). Nieliczni ukryli się (szef gestapo Heinrich
Muller i wielu wyższych oficerów tej instytucji z Adolfem Eichmannem na czele). Niektórym
udało się zbiec do Ameryki Pd. lub na Bliski Wschód (poglavnik Chorwacji Ante Pavelić, Joseph
Mengele). Inni zaginęli (był wśród nich skazany zaocznie w Norymberdze na śmierć Martin
Bormann, najprawdopodobniej poległy w walkach o Berlin). Akt oskarżenia zarzucał czołowym
hitlerowcom spisek i zbrodnie przeciwko pokojowi, zbrodnie wojenne, zbrodnie przeciwko
ludzkości. Niektóre spośród zarzucanych im czynów nie były znane do tej pory kodeksom karnym
świata i zastosowano w tej sytuacji zasadę retroakcji, czyli działania prawa wstecz (normalnie nie
[ Pobierz całość w formacie PDF ]