[ Pobierz całość w formacie PDF ]
- dotyk: odczuwanie kształtu, miękkości, gładkości, ostrości, trójwymiarowości,
wilgotności, temperatury,
- motoryka: ćwiczenia równowagi, koordynacji wzrokowo ruchowej, ćwiczenia drobnych
mięśni kończyn, mięśni artykulacyjnych, ćwiczenia oddychania: ogólne ćwiczenia całego
ciała,
- węch: rozróżnianie zapachów przyjemnych, przykrych itp.,
- inne: np.: ćwiczenia odczuwania ciężaru, odczuwania wibracji, ćwiczenia orientacji
przestrzennej (11, s. 63).
Dziecko niepełnosprawne psychicznie
Zaburzenia psychiczne są bardzo złożone i trudne do diagnozowania W literaturze
fachowej funkcjonują różne klasyfikacje i podziały. A. Jaczewski stosuje podział zaburzeń
psychicznych na [16, s. 218]:
- zaburzenia nerwicowe,
- choroby psychosomatyczne,
- zaburzenia rozwoju,
- psychozy,
- zaburzenia wynikające z organicznych uszkodzeń mózgu.
Zaburzenia rozwoju zostały omówione w rozdziale 4.1. w tym rozdziale omówimy
zaburzenia nerwicowe.
Nerwice są zaburzeniami, u podstaw których tkwią czynniki psychiczne lęk, poczucie
zagrożenia, frustracja. Już małe dziecko narażone jest na ich wpływ i niekorzystne
oddziaływanie.
Rozróżnić można kilka pojęć:
1) reakcja nerwicowa reakcja jednorazowa, krótkotrwała, nieadekwatna do bodzca, bez
dalszego rozwoju zachowań,
2) nerwicowe zaburzenia zachowania granice między tego typu zaburzeniami
a dziwactwami, są trudne do ustalenia, są długotrwałe zaburzenia zachowania, sposobu
bycia, dolegliwości w zakresie samopoczucia, których podłożem są frustracje i lęki,
3) nerwice narządowe zespół objawów dotyczących jednego lub kilku układów lub
narządów [16. s. 220].
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Nerwicowe zaburzenia zachowania u dzieci mogą przybierać dwie postacie:
- zachowania agresywne,
- apatia.
Zaburzenia zachowania mogą przejawiać się trudnościami w zasypianiu lub ustawiczną
sennością. Mogą dotyczyć łaknienia i uzewnętrzniać się w czynnościach o charakterze
przymusowym.
Zajęcia dla dzieci znerwicowanych powinny polegać na pomocy w zredukowaniu poziomu
lęku będącego podłożem tych reakcji. Lęk jest uczuciem bardzo przykrym. Jest to uczucie
napięcia, niepokoju, bezradności i zagrożenia [19, s. 19]. Obraz nerwic zmienia się wraz z
rozwojem dziecka. Już nawet niemowlęta reagują nerwicowo, np. uporczywymi wymiotami.
Zachowania agresywne służą wyrządzeniu komuś krzywdy, zadaniu bólu, cierpienia.
Zachowania te mogą przejawiać się pod postacią :
- werbalną,
- niewerbalną.
Jeśli dziecko nie wchodzi w bezpośredni fizyczny kontakt z osobami lub przedmiotami,
a powoduje ich cierpienie poprzez wyśmiewanie, złośliwe uwagi, przezywa lub skarży, jest
aroganckie, określa się to jako agresję werbalną [19, s. 81]. Agresja werbalna może być
kierowana, gdy dziecko dokucza w sposób otwarty tej osobie, która jest obiektem agresji,
i wprost do niej kieruje uwagi i niekierowana - obmawianie, intrygowanie, plotkowanie,
skarżenie, jest to forma dość częsta u małych dzieci. Na tą formę agresji nie zwraca się zbyt
dużej uwagi, a przecież w środowisku zwłaszcza małych dzieci jest to bardzo często
zachowanie. Dzieci robią miny, przedrzezniają, pokazują język, mając na celu sprawienie
komuś przykrości. Dla dzieci komunikaty niewerbalne mają większe znaczenie niż dla
dorosłych.
Instrumentalne zachowania agresywne są przez dzieci wykorzystywane do manipulowania
dorosłymi, są najczęściej konsekwencją błędów wychowawczych. U dzieci może także
wystąpić agresja naśladowcza, będąca wynikiem modelowania zachowania zgodnie z
oglądanym wzorcem.
Każde tego typu zachowania powinny być dla osób opiekujących się dzieckiem sygnałem,
że chce zwrócić na siebie uwagę. Zadaniem dorosłego jest zauważenie tego i udzielenie
dziecku adekwatnej do sytuacji pomocy lub danie poczucia bezpieczeństwa swoją obecnością.
Hospitalizm zwany chorobą sierocą jest także jednym z zaburzeń o charakterze
nerwicowym. Jest to zespół poważnych zaburzeń psychicznych będący konsekwencją rozstania
z matką. Zespół ten przebiega w trzech fazach:
1) protestu, gdy dziecko odrzuca pomoc obcych dorosłych, rzuca zabawkami, odmawia
jedzenia, głośno płacze, rzuca się na łóżku, wykazuje pobudzenie ruchowe,
2) rozpaczy lęk, wyczekiwanie, przekonanie o bezskuteczności oczekiwań,
3) apatii brak reakcji na otoczenie, zamkniecie się w sobie, regres w rozwoju ruchowym.
Choroba sieroca może przebiegać pod różnymi postaciami klinicznymi. W skrajnych
wypadkach dochodzić może nawet do wyniszczenia fizycznego i upośledzenia umysłowego.
Skutkami sieroctwa u dzieci w wieku przedszkolnym jest: ubóstwo pojęć, trudności ze
skupieniem uwagi, rozproszenie, porzucenie rozpoczętych zajęć, bezmyślne niszczenie
przedmiotów pozostających w zasięgu ręki, nadpobudliwość psychoruchowa, lepkość
uczuciowa, uczucia nietrwałe i zmienne.
Z pojęciem choroby sierocej , związany jest termin sieroctwo społeczne , jest to
zjawisko braku opieki rodzicielskiej wynikające głównie z zaburzeń rodziny: braku troski
o dziecko, przestępczości i demoralizacji rodziców, alkoholizmu i poważnych błędów
wychowawczych.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Profilaktyka nerwic polega na:
- stworzeniu warunków życia, w których człowiek nie doznaje ciężkich stresów, nie
podlega frustracjom i lękom,
- wychowaniu takim, aby człowiek podlegający niekorzystnym wpływom warunków życia
miał wysoką odporność psychiczną.
Spełnienie tych warunków jest bardzo trudne, można powiedzieć, że wręcz niemożliwe,
stworzenie bezpieczeństwa globalnego jeszcze na razie jest utopią. Drugi warunek dotyczący
wychowania w najbliższym środowisku jest także problematyczny. Wychowujące środowisko
szkolne zamiast poczucia bezpieczeństwa daje dzieciom frustrację i życie w stresie.
Zrodowisko rodzinne zamiast stwarzać azyl jest często środowiskiem nerwicującym.
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonywania ćwiczeń.
1. Jakie terminy używane są do określania dziecka niepełnosprawnego?
2. Jakie czynniki wpływają na przeżycia rodziców dziecka niepełnosprawnego?
3. Jaką postawę reprezentować mogą rodziny dzieci niepełnosprawnych?
4. Jakie są stadia przystosowywania dziecka do niepełnosprawności?
5. Jakie mogą być reakcje innych ludzi w stosunku do dziecka niepełnosprawnego?
6. Jakie są rodzaje niepełnosprawności sklasyfikowane według rodzaju?
7. Jaki podział zaburzeń wzroku i słuchu obowiązuje w Polsce?
8. Jaką postać przybierać mogą zaburzenia nerwicowe?
9. Jakie są stadia choroby sierocej?
4.2.3. wiczenia
wiczenie 1
Nawiąż kontakt i zaproponuj zajęcia rehabilitacyjne dla dziecka z wadą słuchu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
[ Pobierz całość w formacie PDF ]